Μοιάζει με λογοπαίγνιο, εν τούτοις η νίκη στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 ενείχε την ιδεολογική και φυσιογνωμική ήττα, ενώ στις φετινές εθνικές εκλογές η εκλογική ήττα ενείχε μια κατ’ αρχήν στρατηγική νίκη. Μεγάλο μέρος του κόσμου που συνέρρευσε κατά τα χρόνια της κρίσηςπαρέμεινε, αν και γνώριζε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα επικρατούσε στην αναμέτρηση. Έμεινε επενδύοντας σε ένα νέο ισχυρό πολιτικό κοινωνικό και κομματικό στέγαστρο.
Συνέταξαν οι πολίτες ένα νέο μεγάλο προοδευτικό κόμμα, στη θέση μιας ποιοτικής, πολυκαταγωγικής, μικρής όμως, Αριστεράς. Πολλοί αναλυτές προέβλεπαν τη μαζική διαρροή, το ξεφούσκωμα ενός κόμματος που θεώρησαν παρείσακτο και άξεστο. Και με τους όρους μιας κληρονομικής κανονικότητας, όντως ήταν -και δεν μπορούσε να μην είναι- φαινόμενο πολιτικής διαταραχής.
Τα νέα ισχυρά σχήματα δεν δημιουργούνται από το πολιτικό styling, αλλά από την κοινωνική ανάγκη. Ο αντιφατικός, ενίοτε ατσούμπαλος και κακότροπος ΣΥΡΙΖΑ παρεισέφρησε σε μια πολιτική σκηνή αμηχανίας, αδυναμίας, κενών και ασυμμετριών. Δημιούργησε νέες πολιτικές ισορροπίες, τις οποίες βεβαίως πολλοί δημόσιοι κατήγοροι δεν αναγνωρίζουν, αιχμάλωτοι της πολεμικής τους έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, αντί της αναλυτικής, κριτικής ψυχραιμίας προς τον πολιτικό τους αντίπαλο.
Οι νέες ισορροπίες, στις οποίες αναφέρομαι, έχουν να κάνουν και με τον ανασχεδιασμό του πεδίου της Κεντροαριστεράς, ανασχεδιασμό που σχετίζεται και με τα ποσοστά των εκατέρωθεν δυνάμεων και με την ταξινόμηση των ιδεολογικών τους χαρακτηριστικών. Αλλά οι νέες ισορροπίες που επέβαλε έχουν να κάνουν και με την αναγκαστική υπερ-συσπείρωση γύρω από τη Νέα Δημοκρατία, στοιχείο που οριοθετεί και περιφράσσει έναν αχανή, συντηρητικοποιούμενο κοινωνικό χώρο, του δίνει κλειστό σχήμα, αποτρέποντας τη δυναμική επέκτασή του.
Αναδιανομή και περίφραξη. Νά η ενέργεια που άσκησε ο ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό διαμορφώνει τη νέα ισχύ του. Το ενδιαφέρον ωστόσο είναι όχι ακριβώς η ακούσια ή εκούσια συνεισφορά του ΣΥΡΙΖΑ όσο η αδυναμία του να καταλάβει τα ποιοτικά στοιχεία αυτής της συνδρομής, να εκλογικεύσει, να μεταχειριστεί πιο ενεργητικά τις παρεμβατικές του δυνατότητες. Πάσχει από τον παραδοσιακό εμπειρισμό των «πραγματωμένων», κυβερνητικά, δυνάμεων. Συχνά ξοδεύει το πολιτικό ενεργητικό του σε ανούσιες αψιμαχίες για θέματα τριτεύουσας σημασίας. Τσαμπουκάδες και ταμπούρια ή, από την άλλη, μια ανεξήγητη «υπομονή».
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει βρει τους πυκνούς κώδικες αυτής της νέας και ενδιαφέρουσας φάσης. Και η αδυναμία αυτοκατανόησης γίνεται μεγαλύτερη γιατί δεν πρέπει να νοείται ως κόμμα αντιπολίτευσης, αλλά ως κόμμα εν δυνάμει κυβέρνησης. Πρέπει να σχεδιάζει, όχι να σχεδιάζεται αντιδραστικά από τον άλλο (τη Νέα Δημοκρατία κ.λπ.). Πρέπει να ιεραρχεί και όχι να ετεροκαθορίζεται με βάση την κυβερνητική και κοινοβουλευτική πλοκή. Τέλος πάντων δεν είναι τέλειος, ούτε η επιτομή των ελαττωμάτων.
Εκείνο που θεωρώ ως σημαντικότερο είναι ότι η ιδιότυπη νίκη που περιγράφω τον εμποδίζει να αυτοαναλυθεί τολμηρότερα. Σαν να πρέπει να κρατηθεί στην κοιλιά του μια πολιτική αεροφαγία. Η ιστορία δείχνει πως ό,τι δεν λύνεται, πυορροεί αργότερα. Γιατί η νέα φυσιογνωμία συγκροτείται κυρίως από την αφομοίωση των χαρακτηριστικών του κοινωνικού σώματος που ενσωματώνεις.
Οι ιδιοτυπίες συμφερόντων, συμπεριφορών, προσλαμβανουσών, εργασιακών σχέσεων κ.λπ., προσωποποιούνται μεν αλλά κυρίως υπερκαθορίζουν. Με άλλα λόγια, αν τα πρόσωπα δεν «σημαίνουν» τα νέα χαρακτηριστικά, τότε απλώς θα τα εικονογραφούν. Άλλο σήμανση, άλλο εικονογράφηση, καλοί μου σύντροφοι. (Θα συνεχίσω σε επόμενο).
