Με λαμπρότητα εορτάσθηκε η Τρίτη του Πάσχα στο Καρλόβασι

Με λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια εορτάσθηκε η Τρίτη του Πάσχα στο Καρλόβασι της Σάμου.

Μετά την Θεία Λειτουργία που τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ.κ Ευσέβιος, έγινε η λιτάνευσις των Ιερών εικόνων και των Αναστάσιμων λαβάρων των ενοριών του Καρλοβάσου, του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου, Οσίας Ματρώνης και Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου.

Στην κεντρική πλατεία της πόλεως του Καρλοβάσου έγινε η Δέησις και μετά τον επίκαιρο Αναστάσιμο λόγο του Σεβασμιωτάτου ποιμενάρχου μας διανεμήθηκαν σε όλο το πλήθος του λαού που είχε κατακλύσει την πλατεία, τα πατροπαράδοτα κόκκινα αυγά.

Στο έθιμο της πασχαλινής λιτανείας την Τρίτη του Πάσχα, στο Καρλόβασι, αναφέρεται ο Μανώλης Βαρβούνης, πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ, στο βιβλίο «Καρλόβασι Σάμου. Ένα νησιώτικο, εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο στο ανατολικό Αιγαίο», που εκδόθηκε από τον τότε δήμο Καρλοβάσου και τα ΓΑΚ αρχεία του νομού Σάμου.

«Tην Τρίτη του Πάσχα , τη νέα Tρίτη όπως συνήθως ονομάζεται, ο μητροπολίτης ιερουργεί στο μητροπολιτικό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Νέο Καρλόβασι. Μετά το τέλος της πασχαλινής λειτουργίας οι ιερείς και οι πιστοί με τα λάβαρα στα χέρια και τις εικόνες της ανάστασης πορεύονται στο ναό της Οσίας Ματρώνης, όπου παραλαμβάνουν τους εκεί ιερείς και πιστούς με τις εικόνες και τα λάβαρα της ενορίας τους.

Ακολούθως το ίδιο γίνεται με την ενορία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου και όλοι μαζί κατευθύνονται στην πλατεία Καρλοβάσου, όπου αναπέμπεται δέηση και τελείται η ύψωση των εικόνων, οπότε και ψάλλονται τα απόστιχα της λειτουργίας της Αναστάσεως και το μεγάλο προκείμενο «Τις Θεός», στη διάρκεια του οποίου σηκώνουν ψηλά τα εικονίσματα που κρατούν. Ακολουθεί ομιλία του μητροπολίτη και κατόπιν όλοι επιστρέφουν στις ενορίες τους για την απόλυση. Σε παλαιά φωτογραφία χρονολογούμενη στο διάστημα 1895-1905 απεικονίζεται η περιφορά των εικόνων την Τρίτη του Πάσχα έξω από το ηγεμονικό μέγαρο στο Νέο Καρλόβασι.

Πλήθος κόσμου πλαισιώνει τους ιερείς, με άμφια και ευαγγέλια και τους λαϊκούς που κρατούν τα εικονίσματα. Έτσι, η εθιμοταξία της λιτανείας απεικονίζεται με παραστατικότητα, στην παλαιότερη ίσως εικονική μαρτυρία που διαθέτουμε για το υπό εξέταση έθιμο, τα τέλη του 19ου ή στις αρχές του 20ου αιώνα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες παλαιότερων εθνογραφικών καταγραφών, ανάλογες λιτανείες υπήρχαν παλαιότερα και στα χωριά Άμπελος, Βουρλιώτες, Πυθαγόρειο αλλά και στο Μεσαίο Καρλόβασι, ενώ στον οικισμό του Παλαιού Καρλοβάσου γίνεται μια μικρή δέηση στην πλατεία, ενώ η υπόλοιπη ακολουθία ψάλλεται μέσα στο ναό.

Πρόκειται λοιπόν για ένα έθιμο με ευρύτερη διάδοση που τώρα έχει πλέον περιορισθεί στο Καρλόβασι και σε δύο χωριά της ευρύτερης περιοχής του. «Θα μπορούσε να υποστηριχθεί η καταγωγή της λιτανείας του Καρλοβάσου από την Πάτμο, απ’ όπου μπορεί να μεταφυτεύθηκε στη δυτική Σάμο.

Είναι γνωστές οι στενές και πολυεπίπεδες σχέσεις της Σάμου με την Πάτμο, και ιδίως με τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, αφού μάλιστα στην ευρύτερη περιοχή του Καρλοβάσου βρίσκονταν ένα μεγάλο και ακμαίο πατμιακό μετόχι, η Αγία Τριάδα της Καστανιάς. Άλλωστε η περιοχή της δυτικής και νοτιοδυτικής Σάμου, υπήρξε κατά τον 18ο και τον 19ο αιώνα τόπος εγκατάστασης και δράσης επιφανών αγιορειτών Κολλυβάδων, οι οποίοι κινήθηκαν μεταξύ του Αγίου Όρους και της Πάτμου με ενδιάμεσους σταθμούς στη Σάμο και την Ικαρία.

Γύρω από τους ανθρώπους αυτούς δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο πνευματικό κίνημα που συνδέεται άμεσα και με πολλά στοιχεία της παραδοσιακής θρησκευτικής συμπεριφοράς του λαού της Σάμου».