Σχεδιασμός – επιμέλεια: Κατερίνα Ζαχαροπούλου

Το Art Space Pythagorion καλεί εκπαιδευτικούς και μαθητές των ΔΙΠΕ και ΔΙΔΕ Σάμου να συμμετέχουν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της φετινής έκθεσης «HANDMADE: Για τις κοινωνικές διαστάσεις της χειροτεχνίας» σε επιμέλεια Κατερίνας Γρέγου.

Το 2ωρο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές έχει τα εξής μέρη:

• Είσοδος στην έκθεση, παραλαβή των Σημειωματάριων, περιήγηση στην έκθεση.
• Αφήγηση μιας ιστορίας και ηχητική εγγραφή της ώστε να σχηματισθεί ένα mp3 μαρτυριών.
• Χρήση υλικών για την δημιουργία μιας ιδέας στις λευκές σελίδες του σημειωματάριου.
• Τέλος προγράμματος με την ηχητική σωματική συμμετοχή στα έργα της Μαρίας Λουίζου.

Ακολουθεί το σημείωμα της Κατερίνας Ζαχαροπούλου από το σημειωματάριο:

«Κρατάς στα χέρια σου ένα notebook (σημειωματάριο) με τα έργα των καλλιτεχνών της έκθεσης Handmade και λίγα λόγια για καθένα από αυτά. To σημειωματάριο έχει μία λευκή σελίδα για σημειώσεις και εναπόθεση ίχνους κάποιου υλικού, π.χ σπάγγος, κλωστή, πηλός, ξύλο, ύφασμα, αναλόγως του έργου. Έχει τη συμβολική σημασία της καταγραφής μιας παλιάς ιστορίας που μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι σύγχρονο και σημαίνον. Η έννοια των σημειώσεων χρησιμοποιείται ως αρχή για την καταγραφή μιας ιδέας. Με οδηγό τον τίτλο και τα έργα της έκθεσης καλείσαι να καταθέσεις στο σημειωματάριο δικές σου σκέψεις και ίχνη από υλικά και πρακτικές χειροτεχνίας που ίσως γνωρίζεις. Παράλληλα μπορείς να πεις μια ιστορία που άκουσες από ηλικιωμένα ή άλλα πρόσωπα σχετικά με κάποια χειροτεχνία, ιδιαίτερα αν συνδέεται κοινωνικά, ιστορικά, χρηστικά με παραδόσεις της Σάμου ή άλλου τόπου που γνωρίζεις.»

Πατήστε εδώ για να δείτε ολόκληρο το σημειωματάριο

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ

Τα ειδικά σχεδιασμένα σεμινάρια από την Κατερίνα Ζαχαροπούλου για τους εκπαιδευτικούς θα έχουν διάρκεια 2 ημερών ανά εκπαιδευτική βαθμίδα, από 4 ώρες κάθε ημέρα. Θα προβληθούν έργα τέχνης καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο που συνάδουν με το νόημα και τη χρήση της έννοιας Handmade. Θα ερμηνευθούν καταγωγικά , ιστορικά και μυθοπλαστικά τα υλικά που οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν ενώ θα προβληθούν βίντεο με αφηγήσεις τους. Εν συνεχεία θα αναλυθούν τα έργα της έκθεσης και θα αξιοποιηθούν τα Notebooks –Σημειωματάρια από τους εκπαιδευτικούς με στόχο την ευρύτερη χρήση τους στο σχολείο ανά βαθμίδα.

Αναλυτικότερα το πρόγραμμα έχει ως εξής:

1η μέρα σεμιναρίου
Δυο πρώτες ώρες: Προβολή διαφανειών και βίντεο με έργα καλλιτεχνών και αφηγήσεις που εστιάζουν στην παράδοση των λαών, στη χειροτεχνία και την μετατροπή της σε έργο τέχνης με εννοιολογικό πρόσημο.
Διάλειμμα λίγων λεπτών.
Δυο τελευταίες ώρες: Περιήγηση στην έκθεση, συζήτηση και καταγραφή παρατηρήσεων.

2η μέρα σεμιναρίου
Δύο πρώτες ώρες: Παραδείγματα εργασίας και ερμηνείες του Notebook ανά έργο. Συζήτηση για εφαρμογή του Notebook στο σχολείο ανά βαθμίδα εκπαίδευσης.
Διάλειμμα λίγων λεπτών.
Δύο τελευταίες ώρες: Πρακτική εφαρμογή των ασκήσεων του Notebook. Χρήση υλικών και τεχνικών, συζήτηση του αποτελέσματος και προτάσεις εφαρμογής στο σχολείο.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον στο πεδίο της σύγχρονης τέχνης για έργα που βασίζονται στη χειροτεχνία ή είναι χειροποίητα. Ο όρος «χειροτεχνία» αναφέρεται σε διαδικασίες, ενέργειες, τεχνικές και μορφές δημιουργικότητας που εκτελούνται συνήθως διά χειρός ή με τη χρήση χειροκίνητων συσκευών. Με την έλευση της βιομηχανικής επανάστασης, την πίεση για παραγωγικότητα, αποδοτικότητα και με τη μαζική παραγωγή χαμηλού κόστους, η χειροτεχνία σταδιακά περιθωριοποιήθηκε και σε ορισμένες περιπτώσεις εξαφανίστηκε εντελώς. Παραδοσιακές τεχνικές και τεχνογνωσία που υπήρχαν για γενιές εξαλείφθηκαν.

Σήμερα, πολλοί καλλιτέχνες επιστρέφουν στις χειροποίητες πρακτικές και στις πρακτικές που ενέχουν δημιουργική υλικότητα. Ένας λόγος ίσως είναι η αυξανόμενη διείσδυση της ψηφιακή κουλτούρας, η κυριαρχία του άυλου, της πληροφορικής και της πνευματικής εργασίας (cognitive labour) στη σύγχρονη ζωή και η περιθωριοποίηση του απτού και του απτικού. Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι σε πολλές χώρες η χειροτεχνία συνδέθηκε κυρίως με τις γυναίκες, την εργατική τάξη, καθώς και με τις μειονότητες – δηλαδή με περιθωριοποιημένες, μη κυρίαρχες, ομάδες που αποκλείστηκαν από τον χώρο της «υψηλής» τέχνης και των ορθόδοξων ή θεσμικών ιστορικών αφηγήσεών της. Σήμερα η αντίθεση τέχνης-χειροτεχνίας αμφισβητείται, καθώς αμφισβητούνται οι κυρίαρχες αφηγήσεις της ιστορίας και της ιστορίας της τέχνης, οι οποίες υπαγόρευαν τους κανόνες τι ανήκει στην «υψηλή τέχνη» και τι όχι. Αυτό, από πολλές απόψεις, εξηγεί την επιστροφή της χειροτεχνίας, η οποία κάποτε αποτελούσε ένα ούτως ή άλλως αναπόσπαστο μέρος της καλλιτεχνικής πρακτικής.

Ωστόσο, ενώ μεγάλο μέρος των σημερινών πρακτικών που βασίζονται στη χειροτεχνία εστιάζει στην υλικότητα, στη μορφή της εν λόγω χειροτεχνίας ή στη διερεύνηση της παράδοσης, η παρούσα έκθεση θα επικεντρωθεί σε έργα που έχουν μια υποκείμενη κοινωνική και πολιτική διάσταση, και θα εξετάσει τις κοινωνικές και πολιτικές οικονομίες, τα πλαίσια, καθώς και τα δίκτυα σχέσεων που βρίσκονται στον πυρήνα των χειροτεχνικών πρακτικών και παραδόσεων. Σε πολλές περιπτώσεις, η χειροτεχνία γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής ενδυνάμωσης, της αυτενέργειας, του διαμοιρασμού της γνώσης, της διατήρησης ή της επανεγγραφής της ιστορίας και, τέλος, ένα ανάχωμα ενάντια στην ιστορική αμνησία. Έτσι, οι σύγχρονες χειροτεχνικές πρακτικές μετατρέπονται πλέον σε κεντρικής σημασίας στοιχείο για την επανεξέταση των πολιτικών της υλικότητας, της ταυτότητας, της εργασίας και της κοινωνικής ανταλλαγής, καθώς ενσωματώνουν τις ιστορίες στα υλικά τους.

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Νίκος Αλεξίου, Μαρία Βαρελά, Bertille Bak, Silvina Der Meguerditchian, Μαρία Λουίζου, Jennifer Nelson, Ελένη Μυλωνά, Ναταλία Μαντά, Sphinxes.

Περισσότερα στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Schwarz