Σαν σήμερα αρχίζει η Επανάσταση του 1821 στη Σάμο

Η επανάσταση άρχισε στη Σάμο στις 18 Απριλίου 1821. και σε πανηγυρική τελετή, επίσημα, στις 8 Μαΐου 1821 στο Καρλόβασι. Τον ίδιο μήνα ο Λυκούργος εκπόνησε και έθεσε σε εφαρμογή τοπικό πολίτευμα, το Στρατοπολιτικό Διοργανισμό της Νήσου Σάμου, ώστε να κυριαρχήσει η ευταξία και η ευνομία στο νησί. Σύμφωνα με το τοπικό αυτό σύνταγμα, καθιερώνονταν στο νησί δυο συστήματα διοίκησης: το πολιτικό και το στρατιωτικό. Μέλη του πολιτικού ήταν ο Γενικός Διοικητής, οι τρεις Πολιτικοί Κριτές εκλεγόμενοι όλοι από τη Γενική Συνέλευση, ο Γραμματεύς του Διοικητηρίου, οι έφοροι των χωριών, ο Αστυνόμος οι Λιμενάρχες και οι Τελώνες. Το στρατιωτικό σύστημα είχε ανώτατο αρχηγό τον Γενικό Διοικητή και ανώτερους στρατιωτικούς αρχηγούς τους χιλιάρχους.

Με το σύστημα αυτό η Σάμος κατόρθωσε να οργανώσει την άμυνά της και να αποκρούσει τρεις απόπειρες του τουρκικού στόλου, το 1821, 1824 και 1826, να την υποτάξει. Στη διάρκεια της επανάστασης ιδρύθηκαν σχολεία, ενισχύθηκε ο ρόλος του θεσμού των Γενικών Συνελεύσεων και εξυψώθηκε το φρόνημα των Σαμίων τόσο πολύ, ώστε, όταν το 1830 η Σάμος έμεινε έξω των ορίων του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, αυτοί συνέχισαν τον αγώνα τους για ελευθερία μέχρι το 1834 που επιβλήθηκε δια της βίας το καθεστώς της αυτόνομης ηγεμονίας. Και παρά το γεγονός ότι δόθηκαν αρκετά προνόμια στους Σαμιώτες, πάρα πολλοί, μαζί με τους πρωτεργάτες της επανάστασης και τον μητροπολίτη τους Κύριλλο, μετανάστευσαν στο ελεύθερο ελληνικό βασίλειο, στην περιοχή της Χαλκίδας.

Επιμέλεια κειμένων: Χ.Ν. Λάνδρος, Φιλόλογος.